ภายใต้ความสวยของสีสันบนเส้นผม เป็นแฟชั่นยอดนิยมตั้งแต่เด็กไปถึงผู้สูงวัยซ่อนพิษร้ายที่ทำลายสุขภาพร่างกายอย่างไรบ้าง เรามาทำความรู้จักและเข้าใจเจ้าเกี่ยวกับเส้นผม และเจ้าตัวร้ายที่ซ่อนตัวอยู่ในสีย้อมผม ดังต่อไปนี้
เส้นผมคนเราประกอบด้วย 2 ส่วน คือ รากผม ซึ่งฝังอยู่ใต้ผิวหนัง และเส้นผม ซึ่งในเส้นผมมี 3 ชั้น ชั้นแรกเป็นเกร็ดผมอยู่ชั้นนอกสุด ถัดมาคือชั้นกลาง ชั้นนี้จะมีเม็ดสีตามธรรมชาติ เมื่อเม็ดสีหายไปจะทำให้ผมขาว ในการย้อมสีจะมีการเปลี่ยนสีผมที่ชั้นนี้ และชั้นในสุด คือ แกนผม ผมเส้นเล็กจะไม่มีแกนผม
ยาย้อมผมทำปฏิกิริยาอย่างไรกับเส้นผมบ้าง การย้อมผมแบ่งออกเป็น 3 กลุ่ม คือ
1.ชนิดชั่วคราว เป็นชนิดที่ใช้สีโมเลกุลใหญ่จะเกาะติดที่ส่วนเกร็ดของเส้นผมไม่ซึมลึกเข้าสู่ผมชั้นกลางสามารถล้างออกได้ เช่น โลชั่นแต่งสีผม ดินสอทาสีผม เป็นต้น
2.ชนิดกึ่งถาวร ประกอบด้วยสีโมเลกุลเล็ก สามารถซึมเข้าสู่ส่วนกลางของเส้นผมโดยไม่มีสารไฮโดรเจนเปอร์ออกไซด์ สีติดทนนาน 3-5 สัปดาห์ ได้แก่ แชมพูย้อมสีผม โลชั่น หรือโฟมย้อมสีผม
3. ชนิดถาวร เป็นชนิดสีที่ติดทนนานในชั้นกลางของเส้นผม มีส่วนประกอบของไฮโดรเจนเปอร์ออกไซด์ และสารไม่มีสีอย่าง อโรมาติคเอมีน และฟีนอล ทำให้สีคงทนจนกว่าผมจะงอกขึ้นมาใหม่ ยิ่งยาย้อมสีเข้มจะยิ่งมีสารเคมีเหล่านี้มากขึ้น เป็นชนิดที่ได้รับความนิยมมากที่สุด
สารเคมีที่พบในยาย้อมผม และเป็นภัยต่อสุขภาพมีดังนี้
- สารไฮโดรเจนเปอร์ออกไชด์ ทำหน้าที่ฟอกสีผม และฆ่าเชื้อโรค มีฤทธิ์ทำลายเส้นผม กัดสีผมและผิวหนังศีรษะ ทำให้ระคายเคือง ผมแห้งเสีย ยิ่งย้อมบ่อยยิ่งหงอกเร็ว
เป็นสารก่อมะเร็ง
- สารฟีนิลีนไดอะมีน และพาราโทลูไดอามีน เป็นสารเคมีอันตราย ทำให้ระคายเคือง และมีโอกาสสะสมมีความเสี่ยงเป็นมะเร็งหนังศีรษะ
- แอมโมเนีย มีฤทธิ์เป็นด่าง ช่วยเร่งให้สีติดเร็วและทน กลิ่นฉุน ทำให้ผมร่วง รากผมอ่อนแอ
- กลุ่มโลหะหนัก ได้แก่ ซิลเวอร์ไนเตรต หากเข้าตาอาจตาบอดได้ และเลดอะซีเตด เป็นสารตะกั่วอยู่ในครีมปิดผมขาวชนิดที่ไม่ต้องล้างออกเช่นเดียวกับสารซิลเวอร์ไนเตรต หากใช้บ่อยจะเกิดการตกค้างของสารตะกั่ว ทำลายสมองและประสาท เป็นสารก่อมะเร็ง
- พีพีดี พบในยาย้อมผมส่วนมากทั้งที่มีหรือไม่มีไฮโดนเจนเปอร์ออกไซด์ ผู้ที่ย้อมผมประจำจะมีสารตัวนี้ตกค้างในกระเพาะปัสสาวะ และสะสมเสี่ยงเป็นมะเร็งหนังศีรษะ
สำหรับอาการแพ้รุนแรง หรือภูมิแพ้ชนิดเฉียบพลัน (Anaphylaxis) พบได้หลังย้อมผมไม่กี่นาที หากพบอาการแพ้รุนแรงต่อไปนี้ ควรรีบไปพบแพทย์ทันที
- คัน หรือมีผื่นคันสีแดงขึ้นตามผิวหนัง
- บวมบริเวณดวงตา เปลือกตา ริมฝีปาก มือ และเท้า
- ปาก ลิ้น และคอบวม จนอาจหายใจหรือกลืนอาหารลำบาก
- ปวดท้อง คลื่นไส้ อาเจียน
- หายใจมีเสียงหวีด
- หมดสติ
ความเสี่ยงในการเป็นโรคมะเร็ง จากงานค้นคว้าพบว่ายาย้อมผมเพิ่มความเสี่ยงเป็นโรคมะเร็งต่าง ๆ เช่น มะเร็งเม็ดเลือด มะเร็งต่อมน้ำเหลือง มะเร็งเต้านม มะเร็งกระเพาะปัสสาวะ เป็นต้น
ยาย้อมผมจัดว่าเป็นแหล่งรวมสารเคมีอันตรายหากจำเป็นต้องใช้ควรทดสอบการแพ้สารเคมีเหล่านี้ก่อนทุกครั้ง อย่าย้อมสีผมบ่อยจนเกินไป ไม่เกาศีรษะแรงจนหนังศีรษะเป็นแผลจะทำให้สารเคมีอันตรายซึมเข้าสู่ร่างกายได้ง่ายขึ้น อยากสวยปลอดภัยต้องอ่านสลาก ข้อบ่งใช้ และเลือกใช้ผลิตภัณฑ์ที่ได้มาตรฐานรับรองเท่านั้น